Bijtende papegaaien, wat doe je eraan?

Bijten van een papegaai.

Onze kleine gevederde huisgenootjes zijn echte schatjes, daar is iedereen het mee eens. Enkel het bijten en het schreeuwen is er te veel aan. Vaak wordt het er gewoon bijgenomen, denken we dat er niets aan te doen is. U moet eraan denken dat uw papegaai vaak bijt voor een reden. Het is uw taak om die reden te vinden, daar op te reageren en te anticiperen en zodoende bent u misschien in staat om het bijtgedrag van uw papegaai te veranderen. Een papegaai bijt voor verschillende redenen, het is aan u om uit te zoeken waarom. Bestudeer het gedrag van uw papegaai vooraleer hij bijt en erna. Vaak is het probleem dan snel op te lossen. Hoe meer tijd u doorbrengt met uw papegaai, des te beter leert u om zijn lichaamstaal te lezen.

Een papegaai zal soms bijten als hij geen andere optie of uitweg meer ziet, zich bedreigd voelt. Denk er steeds aan dat de kooi van een papegaai zijn eigen huisje, zijn eigen territorium is. Treedt u zijn territorium binnen (door de kooi aan te raken of schoon te maken) dan bedreigt u zijn territorium en zal hij dit verdedigen. Een oplossing hiervoor kan zijn om hem eerst op zijn standaard te plaatsen en pas dan zijn kooi schoon te maken.

Een papegaai kan ook bijten wanneer hij verplicht wordt om iets te doen tegen zijn zin. Het zijn net kleine kinderen, als u hiermee rekening houdt kunt u zich beter in uw papegaai zijn denkwereldje verplaatsen. U wilt hem bijvoorbeeld laten opstappen maar hij heeft geen zin en bijt. In een ander artikel heb ik al geschreven dat drama, elk soort drama, beloning is voor een papegaai. Luid roepen wanneer hij u bijt is drama en dus beloningsgedrag. Probeer dit dus ten alle tijden te vermijden. Als u wilt dat hij opstapt en hij bijt stop dan even met proberen en ga weg van de kooi. Na enkele seconden of langer probeert u nogmaals. Denk er steeds aan dat u bezig bent om uw papegaai iets aan te leren, namelijk het opstappen op uw arm. Dit opstappen moet steeds samengaan met een bevel, bijvoorbeeld het woord OP. U leert hem dus opstappen, niet bijten. Als u zich telkens weer laat bijten leert hij enkel dat u wilt gebeten worden telkens u 'OP' zegt. Denk hieraan! U bent zelf verantwoordelijk voor zijn gedrag. U bent de ouder en hij het kleine kind.

Papegaaienliefde is vaak 'harde liefde'

Flupke, onze Ara Maracaña is op het moment dat ik dit schrijf 18 maanden oud en zit in zijn 'lastige-bijterige' periode. Net zoals peuters tast hij zijn en mijn grenzen af. Tijdens het spelen en knuffelen gebeurt het vaak dat hij me bijt of pitst, meestal is dat niet hard en draaglijk. Ik probeer het te negeren maar nooit te stimuleren. Soms als hij iets te hyper wordt durft hij harder te bijten, in mijn oor of ergens anders. Als ik dan toch onvrijwillig een kreet slaak doe ik mijn handen voor mijn gezicht en wend me van hem af. Een soort negeren en afsluiten. Dit duurt niet lang, een minuutje ofzo, lang genoeg om hem de boodschap te geven dat zijn gedrag ontoelaatbaar en fout was. Een papegaai negeren is een goede straf, zolang het niet te lang duurt natuurlijk. Als Flupke te hyper wordt van het spelen zet ik hem even terug op zijn kooi zodat hij terug kalm kan worden.

Een Ara Maracaña, of elke papegaai want ze zijn in de grond allemaal een beetje hetzelfde, heeft soms nood aan rust. Als hij te bijterig wordt kan dit vaak een teken zijn dat hij terug naar zijn kamer (kooi) wil. Let er wel op dat u hem nooit beloont voor het bijten door hem na een beet terug op zijn kooi te plaatsen. Even wachten zodat de beet en het terugplaatsen in de kooi niet samenhangen. U beslist zelf wanneer uw papegaai terug in de kooi gaat, het mag geen direct gevolg zijn van het bijten.

Als uw papegaai op uw arm of hand zit en hij bijt moet u gewoon even wiebelen met uw arm of hand, zo is hij gedwongen om zich stabiel te houden en het bijten moet onmiddellijk gestaakt worden. U kan proberen hem af te leiden door met uw vingers te knippen of hem te verleiden met een speeltje. Alles is goed om hem af te leiden van het bijten, zolang u het bijten zelf maar niet beloont.

Een papegaai kan niet spreken, enkel imiteren. Zijn klauwen, bek en lichaamstaal zijn de enige vorm van communicatie met u. Leer om zijn lichaamstaal te begrijpen en dan komt u al een heel eind verder. Als uw papegaai bijvoorbeeld voorovergebogen zit en lichtjes wappert met zijn iets uitgestoken vleugels wil hij 'iets'. Het is aan u om uit te maken wat dat is. Het is alvast niet waar hij op dat moment mee bezig is. Als Flupke, mijn Ara Maracaña zich zo gedraagt als hij op mijn arm zit wil hij meestal gewoon terug naar zijn kooi. Hij bijt me niet, schreeuwt niet en vraagt het gewoon via zijn lichaamstaal dus zet ik hem lekker terug op zijn kooi. Het is zulk gedrag dat wel beloond mag worden door hem te geven wat hij wenst.

Als u bang bent om gebeten te worden kan u uw papegaai ook met een gebalde vuist benaderen, zonder dreigend over te komen natuurlijk. De bek van een papegaai heeft minder grip op de huid van een strak gebalde vuist en kan zodoende weinig schade aanrichten. Ik heb het niet over grote ara's, hun bek is groter en daar heb ik geen ervaring mee. Een papegaai bijt ook soms als u hem wilt laten opstappen op uw hand of arm, het is mogelijk dat hij bang heeft om te vallen, bang is om niet stabiel genoeg te staan. Geef hem even de kans om te proberen. Blijft het bijten aanhouden stap dan gewoon even weg van de kooi en probeer het binnen een minuut nogmaals. Geduld is altijd de boodschap. Schuif desnoods iets over uw arm, een beenwarmer of draai er een handdoek rond zodat het bijten geen pijn doet. Laat zien dat u niet bang bent maar kom nooit dreigend over.

Het bijten van papegaaien blijft een groot probleem bij vele enthousiaste papegaaieneigenaars en kan soms ontmoedigend zijn. Volhouden is de boodschap. Volhouden, veel geduld en liefde. Het kan ook nooit kwaad om te investeren in een paar goede boeken over papegaaien opvoeding, kijk even rond online. Ook op Facebook zijn vele groepen te vinden over kromsnavels, sluit u daarbij aan. Elke tip is er één. Onze Flup is nog maar 18 maanden oud op dit moment dus we hebben nog veel te leren, maar het gaat gestaag. Ik probeer om alle dagen minstens een uur met Flupke te spelen, lekker samen op de zetel te knuffelen, verstoppertje te spelen en te gieberen. Dat uurtje heeft al wonderen gedaan om ons contact te verbeteren. Een papegaai is niet zoals een hond die al blij is als hij lekker heel de dag naast u op de zetel kan liggen, een papegaai is meer zoals een klein kind dat zich snel verveelt. Hij heeft stimulatie van uw kant nodig en veel aandacht.

Onze vorige papegaai was een grijze roodstaart van 40 jaar oud die we erfden van mijn schoonmoeder na haar dood. Het dier had die veertig jaar doorgebracht in een kleine kooi en was niet handtam. Voor dat hij bij ons kwam wonen had ik hier nooit echt bij stilgestaan, Jacko was gewoon Jacko, een vogel waar je niet dichtbij kon komen, die steeds zou bijten. Toen hij bij ons kwam wonen was hij oud en zwaar ziek. Een leven lang sigarettenrook en chocolade hadden zijn lijfje zwaar verziekt. Half blind aan één oog en volledig blind aan het andere oog, artrose, slechte lever, zwakke botten, noem het maar op. Angst voor het bijten had ervoor gezorgd dat Jacko verstard was, gewoon aan het nietsdoen, bang voor alles dat nieuw was. (Dit laatste is wel eigen aan grijze roodstaarten en bij oudere papegaaien.) Die zeven maanden dat hij bij ons was is hij nog een groot stuk open gebloeid. Hij zag blauwe lucht, ik mocht hem voorzichtig aanraken en we hebben hem heel voorzichtig geïntroduceerd met de buitenlucht. Hij is nog twee keer mee op vakantie geweest met ons gezin. Mij heeft hij nooit gebeten maar onze buurman was ooit zo dom om zijn vinger in de kooi te steken. Hij was een hele hap vlees kwijt. Onderschat dus nooit de bek van een papegaai en steek je vinger niet zomaar in een kooi van een papegaai die je niet kent is de les die we hieruit kunnen leren. Wat ik hiermee wil zeggen is dat het vertrouwen van een papegaai moet verdiend worden. Geduld, liefde, een zachte stem doet wonderen. 

Ik ben nog altijd blij dat we Jacko zijn laatste zeven maanden zonniger en liefdevol hebben kunnen maken, en ik heb spijt dat ik nooit heb stilgestaan bij zijn povere levensomstandigheden ervoor. Mijn schoonmoeder hield van haar papegaai, daar ben ik van overtuigd. Ze heeft hem veertig jaren in leven gehouden, ondanks alle chocolade en sigarettenrook. Kon het beter? Ja, dat wel. De eerste maal dat ik Jacko over zijn veertjes streelde was waarschijnlijk de eerste keer in veertig jaar dat hij werd aangeraakt, zijn reactie was verschrikkelijk ontroerend, ik moet nog steeds huilen als ik eraan terugdenk. Een papegaai is zo'n sociaal diertje, om hem dan knuffels en aanrakingen te onthouden enkel omdat je bang bent voor het bijten is echt niet oké. Als je het bijten niet onder controle krijgt vraag dan alsjeblieft raad aan iemand die er iets van kent, volg een cursus, hoor eens bij een papegaaienhotel, die mensen doen niets anders en weten hoe je met die dieren om moet gaan. Iedereen die van papegaaien houdt zal bereid zijn om je te helpen.

Hopelijk heb je iets gehad aan dit artikel, bijten blijft een steeds terugkerend probleem dus blijf eraan werken.